ÜÇÜNCÜ BOĞAZ KÖPRÜSÜ

Proje Adı : 3. Boğaz Köprüsü
İlgili Kurumlar : Karayolları Genel Müdürlüğü
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Proje Alan Büyüklüğü : 59 m. genişlik, 2164 m. uzunluk, 322 m. yükseklik
Proje Türü : Ulaşım
Tanımlanabilen Bütçe : 4,5 milyar TL. (Kuzey Marmara Otoyolu ile birlikte)
Müellif : Michel Virlogeux
T-Engineering İnşaat Şirketi : Astaldi Ortak Girişim Grubu
İçtaş İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş. İSDEM Yapı (Taşeron) ESA İnşaat (Taşeron) Saryapı İnşaat (Taşeron) Proje Modeli : Yap, işlet, devret
Güncel Durum : İnşaatı sürüyor.
Konum : Garipçe ve Poyrazköy arası
Kamuya Açıklanma Tarihi : Nisan 2010

ZAMAN ÇİZELGESİ

Temmuz 1997 : Sarayburnu’nu Kadıköy’e bağlayacak 3’üncü köprünün yapılması için start verildi. DPT, köprünün 1998 yılı programına alınmasını onayladı.

Mayıs 1998 : Boğaziçi Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün arasına inşa edilecek olan üçüncü köprünün Avrupa yakasındaki ayağının Bebek sırtlarındaki Akıntıburnu’nda, diğer ayağının ise Vaniköy’de olacağı belirtiliyor.

Ağustos 1998 : İstanbul 3. boğaz köprüsü ile Çanakkale köprüsü yapımı için açılacak ihale ertelendi. Proje ihaleleri için danıştay kararı bekleniyor.

Eylül 1998 : 3. boğaz köprüsünün yap – işlet – devret modeliyle yapılarak 1 milyar dolara mal olması planlanıyor.

Aralık 1998 : 31 sivil toplum kuruluşu, 3. boğaz köprüsüne karşı çıkarak, tüp geçiti savundular.
Bayındırlık Bakanı Yaşar Topçu, 3. boğaz köprüsünün Arnavutköy-Kandilli arasında yapılacağını, bu konuda sivil kuruluşların ya da koruma kurulunun eleştirilerinin göz önüne alınmayacağını söyledi.

Şubat 1999 : 3. Boğaz Köprüsü projesi Arnavutköylüler tarafından tepkiyle karşılanıyor.

Mayıs 1999 : Boğaz’a 3. köprü bütçeye finansman yükü getireceği gerekçesi ile askıya alındı.

Kasım 1999 : Çevreci kuruluşlarla Karayolları Genel Müdürlüğü arasında ihtilafa sebep olan 3. boğaz köprüsü etütlerinin yeniden yapılması kararlaştırıldı.

Kasım 2002 : 3. Boğaziçi Köprüsü dahil bir çok büyük projenin yatırım kararları 58. hükümet tarafından verilecek.

Kasım 2004 : Bayındırlık Bakanlığı’nın yaklaşık 2 yıldır üzerinde çalıştığı 3. köprü ihalesi 2005 yılında açılacak. Yap-işlet modeliyle yapılmasına karar verilen 3. köprünün her iki köprünün de kuzeyinde olacağı ve maliyetinin 1.2 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.

Kasım 2005 : Ulaştırma Bakanı 3. köprünün mevcut iki köprünün arasına değil, 2. köprünün (Fatih Sultan Mehmet) kuzeyinde olacağı konusunda mutabakat oluştuğunu, köprüden bazı kesimlerin rant sağlamasını önlemek amacıyla daha fazla bilgi verilmediğini belirtti.

Aralık 2006 : Karayolları Genel Müdürlüğü İstanbul Boğazı’na inşa edilmesi planlanan 3. köprünün ön hazırlıklarını tamamladıklarını ve yeni yılda projeyle ilgili görüşmelere başlayacaklarını söyledi.

Şubat 2010 : Karayolları Genel Müdürlüğü İstanbul’a yapılacak 3. köprünün geçeceği güzergahların “Beykoz-Tarabya” ve “Sarıyer-Yuşa Tepesi” arasında olabileceğini söyledi.

Nisan 2010 : Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş yaptıkları ortak basın toplantısında 3. köprünün güzergahını açıkladılar. Geçiş noktalarının Garipçe ve Poyrazköy olduğu, daha önce yapılan eleştirilerin odak noktası olan orman alanlarının da korunacağı söylendi.

Mart 2011 : Kuzey Marmara Otoyolu Projesi ilan edildi.

Ocak 2012 : İstanbul Boğazı’na 3. köprü yapımını da içeren Kuzey Marmara Otoyolu ihalesi yapılacak.

Mart 2012 : Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nin ihale tarihi iki kez ertelendi. Üçüncü kez açılacak ihalenin tarihi 20 Nisan olarak açıklandı.

Nisan 2012 : 3. köprünün yapımını da içeren ‘Kuzey Marmara Otoyol Projesi’ ihalesinin ikinci ayağı gerçekleşti.

Mayıs 2012 : 3. köprü ihalesinde firma sayısı 3’e düştü.
‘Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nin Odayeri-Paşaköy (3. Boğaz Köprüsü dahil) Kesimi’nin ihalesini İçtaş-Astaldi ortaklığı kazandı.

Temmuz 2012 : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı boğaza inşa edilecek üçüncü köprünün hazırlanmış ilk taslak projesini paylaştı.

Mart 2013 : 3. köprünün ayaklarının kurulacağı tepelerin tıraşlanmasına ve gerekli dolguların yapımına başlandı.

Mayıs 2013 : 3. boğaz köprüsü, 3. havalimanı, nükleer santraller gibi pek çok dev proje, ÇED kapsamı dışına çıkarılıyor. Bu uygulama ile dev projelerin, doğa ve çevreye verecekleri olası olumsuz etki nedeniyle iptal edilme olasılıklarının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
İstanbul Boğazı’na yapılacak üçüncü köprü, bu işin en bilinen isimlerinden Dr. Michel Virlogeux’a emanet edildi.
3. köprü projesinin temel atma töreni Garipçe’de yapıldı. Köprünün adının Yavuz Sultan Selim Köprüsü olduğu açıklandı.

Haziran 2013 : 3. köprüye Yavuz Sultan Selim isminin verilmesi protesto edildi.

Eylül 2013 : 3. köprüyü de kapsayan Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nin, 7 banka katılımı ile 2.3 milyar ABD doları tutarlı kredi sözleşmesi imzalandı. “Yap, işlet, devret’ modeli ile gerçekleştirilecek projenin işletmesi, yatırım süresi dahil olmak üzere, 10 yıl 2 ay 20 günlük süre ile ICA tarafından üstlenilecek.

Ekim 2013 : Boğazdan bir domuz sürüsü Avrupa yakasından Anadolu yakasına yüzerek geçti.

Mart 2014 : 3. köprü, 3. havalimanı ve Kanal İstanbul projelerinin uygulanması durumunda yaratacağı etkiler Tema Vakfı önderliğinde bilimsel bir rapor haline getirildi ve basın toplantısıyla paylaşıldı. On altı bilim insanının katkısıyla yedi aylık bir çalışma sonucunda oluşturulan çıktıların aktarıldığı toplantıda, projelerin; İstanbul’un yaşam destek sistemleri olan kuzey ormanları, su havzaları, tarım ve mera alanları, yer altı suları ile biyolojik çeşitlilik üzerinde oluşturacağı tehditler paylaşıldı.
Çevre riski taşıyan büyük projeleri Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) kapsamı dışında bırakan yasal değişikliğin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi üzerine ÇED’den muaf tutulan 3. Köprü için harekete geçildi.

Nisan 2014 : Köprü inşaatında Reşadiye-Çamlık bağlantı yolu yapım çalışmasında göçük meydana geldi. Enkaz altında kalan 3 işçi hayatını kaybetti. Makyol İnşaat San.Turizm ve Tic. A.Ş. İstanbul’un akciğerleri olan kuzey ormanlarında beton santrali kurmak için 24 Mart 2014 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan aldığı ruhsatla İstanbul Valiliği’ne başvurdu. Beton santrali projesiyle ilgili Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci, başvuru ile birlikte başladı.

Mayıs 2014 : İstanbul Kent Savunması ve Kuzey Ormanları Savunması, ÇED muafiyeti kalkan 3. köprü projesinin durdurulması ve ÇED sürecinin derhal başlatılması için toplu dilekçe eylemi yapacak.
Kuzey Marmara Otoyolu’nun imar planı değişikliği askıya çıktı.
Özelleştirme Yüksek Kurulu, İstanbul’da 71 taşınmaz için özelleştirme kararı aldı. Kent genelinde yaklaşık 2 bin dönüm arazi bu kapsamda imara açılacak. 3. Köprü güzergahındaki Sarıyer Gümüşdere’de 590 bin 343 metrekarelik dere koruma, rekreasyon, dinlenme alanı da özelleştirilen yerler arasında.
İnşaatı yapan şirketin uluslararası finans kurumların kredi almak için yaptırdığı ÇED raporunun 13. bölümünde yer alan Arkeoloji ve Kültürel Miras başlığı altında çarpıcı bilgiler yer aldığı ortaya çıktı. Rapora göre yapılan iki günlük yüzey araştırmasında lahit odası, paleolitik dönem kalıntılar, seramikler, sikkeler, Bizans’a ait karakol binası gibi buluntulara rastlandı.
Radikal’in haberini ihbar kabul eden İstanbul Arkeoloji Müzesi güzergaha arkeologlarını gönderdi. Bundan sonra hafriyat çalışmaları arkeologlarca denetlenecek, bir buluntuya rastlandığında kazı başlayabilecek.

Haziran 2014 : Üçüncü boğaz köprüsü bağlantı yollarında çalışan işçiler ile iş makinelerinin sahipleri, paraları ödenmediği gerekçesiyle şantiye yollarını kapatarak çalışmaları durdurdu.

Temmuz 2014 : TMMOB Şehir Plancıları Odası Kuzey Marmara Otoyolu imar planı işini yapan Biga İnşaat’ın sahibi Ahmet Özdal ve ortağı Arzu Özdal’a 3 ay süreyle meslekten men cezası verdi.

Ağustos 2014 : 3. Köprü’nün inşaatında çalışan kamyonun şarampole yuvarlanması sonucu şoför Nurettin Kaltakçı yaşamını yitirdi.

Eylül 2014 : İstanbul Kent Savunması ve Kuzey Ormanları Savunması, ÇED muafiyeti kalkan 3. köprü projesinin durdurulması ve ÇED sürecinin derhal başlatılması için toplu dilekçe eylemi yapacak.

Ekim 2014 : 3. Köprü’nün ayaklarının inşaası 322 metre uzunlukta tamamlandı.

Kasım 2014 : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, 3. köprünün 29 Ekim 2015’te açılacağını belirtti.
3. Köprü ve Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nde, otoyol güzergahındaki asfalt çalışmalarına başlandı.

Aralık 2014 : 3. Köprü inşaatında 3 aydır ücretlerini alamayan işçiler bugün iş bıraktı.
3. Köprü inşaatında çalışan işçiler, 6 aydır ücretlerinin ödenmemesine isyan ederek inşa ettikleri direkleri sökerek eylem yaptı.

Ocak 2015 : Kuzey Marmara Otoyolu projesi için Bakanlar kurulu tarafından “acele kamulaştırma” kararı çıkarıldı. Karara göre Başakşehir, Arnavutköy, Sarıyer, Beykoz, Çekmeköy, Sancaktepe, Sultanbeyli ve Ümraniye’deki bazı taşınmazlar, Karayolları Genel Müdürlüğünce acele kamulaştırılacak.
Üçüncü Köprü’nün ayağının bulunduğu yere yani boğazın girişine dalgakıran ve liman inşa edilmesi planlanıyor. Projenin ÇED süreci başladı.

Mart 2015 : Karayolları Genel Müdürü Turhan, “Yıl sonunda hizmete girmesi hedeflenen köprünün, bağlantı yollarının ise 2018 sonunda tamamlanması planlanıyor” dedi.
Meclis’ten torba yasa içinde geçirilen bir maddeyle üçüncü köprünün güzergahında yapılaşmaya izin verildiği, üstelik yapılacak AVM ve otel gibi tesislerden de bedel alınmayacağı ortaya çıktı.

Nisan 2015 : Kuzey Marmara Otoyolu projesi kapsamındaki 6 Mart yapılacağı açıklanan bağlantı yolları ihalesi ikinci kez ertelendi. Ertelenmenin doların yükselişi nedeniyle oluşan kur farkından kaynaklandığı söylense de Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri ihalelelerin ertelenmediğini, gelen taleplerin yoğunluğu nedeniyle teklif süresinin uzatıldığını söylüyor.

Mayıs 2015 : 3. Köprü projesinde köprünün askı halatlarının monte edilmeye başlandığı açıklandı.

Haziran 2015 : Projenin tünel ve hafriyat işleri yapan taşeron firmaları borçlarını ödeyemeyince mahkemeye başvurarak haciz tehdidine karşı tedbir kararları aldırdı. Dolar üzerinden çalışan şirketler, yükselme eğilimindeki dolarla gitgide artan borçları yüzünden mahkemeye iflas erteleme talebiyle başvurdu.
Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası İstanbul şubelerinin açtığı davada 3. Köprü’nün Beykoz ve Rumelifeneri’ndeki bağlantı yollarının imar planını 8. İdare Mahkemesi iptal etti. Mahkeme, Çevre Düzeni Planı’na aykırı olan planın ekolojiyi bozacağı tespitinde bulundu.
Karayolları Genel Müdürlüğü yaptığı yazılı açıklamada iptal kararının “son derece kısıtlı bir alan”la sınırlı olduğu belirtti ve “Projenin genelini ilgilendiren veya takvimini etkileyebilecek bir durum kesinlikle söz konusu değildir” dedi.
Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası yetkilileri kamuoyunun eksik bilgilendirildiğini, kararın sadece bağlantı yollarıyla ilgili değil, tam olarak 3. köprünün kendisiyle ilgili olduğunu belirtti. Buna göre 3. köprü inşaatının söz konusu noktalarındaki inşaatın derhal durdurulması gerektiği belirtildi.
Kuzey Ormanları Savunması 20 Haziran günü Garipçe’de eylem yapacağını “3. Köprü’ye mahkeme kararını tebliğe gidiyoruz!” başlıklı bir açıklamayla duyurdu. Yapılan basın açıklamasında “Yaşam üstüne pazarlık olmaz!” ve “3. köprü artık iki beton kuleden, Kuzey Marmara Otoyolu ise asfalt izinden ibarettir.” denildi.
Kuzey Marmara Otoyolu’nun 3. Boğaz Köprüsü’nün de dahil olduğu bağlantı yolları ihaleleri üçüncü kez ertelendi. İhale tarihlerinin, gelen taleplerin değerlendirilmesi sonucunda tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulacağı anlaşıldığından revize edildiği belirtildi. Buna göre, daha önce 30 Haziran’da yapılacağı açıklanan Kurtköy-Akyazı kesimi işine ait ihale 31 Ağustos’ta, 7 Temmuz’da yapılacağı duyurulan Kınalı-Odayeri kesimi işine ait ihale ise 7 Eylül’de gerçekleştirilecek.